Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego
 |
 |
Urokliwy kościółek w Staniszowie stoi w środkowej części miejscowości, u podnóża góry Witosza. Jest prawdopodobne, że chrześcijańska świątynia powstała w tym miejscu już 1023 r. Jednak pierwsze w pełni wiarygodne źródła pisane o kościele w Staniszowie mówią o roku 1338, gdy była to świątynia gotycka - murowana. Obecny kościół wzniesiono w wieku XV. Wygląd kościoła ulegał wielu zmianom - w XVII w. zmieniono część portali o obramowań okiennych, w 1784 roku zmieniono hełm wieży - pamiątką po tym wydarzeniu jest metalowa chorągiewka na szczycie cebulastego hełmu z tą właśnie datą. Po 1947 roku usunięto boczne empory. Kościół początkowy był katolicki, jednak w latach 1845-1945 zgodnie z życzeniem miejscowych hrabiów Reuss służył zarówno katolikom i protestantom. Ciekawostką jest wejście do świątyni - do kościoła wchodzi się w dół. Warto też zwrócić uwagę na trzy epitafia oparte o zewnętrzną ścianę prezbiterium, na drewniany ołtarz i organy.
- Tekst oraz zdjęcia pochodzą z portalu Wratislaviae Amici.
Opis w opracowaniu Hansa Lutscha
- Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für 2 Frauen, † um 1600, eine Jungfrau, † 1614 und mehrere ganz zerhauene Steine.
- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Liegnitz - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1891. -
Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena
- 1594. Stange, Hel., geb. Nimtschin.
- 1599. Nimitz, Magd., v., geb. Gotschin.
- 1605. Plannitz, Jerem., 6jähriger Sohn.
- 1610. Plannitz, des Jeremias v. Wittwe.
- 1614. Plannitz, Jungfrau v.
- Schlesiens Grab-Denkmale und Grab-Inschriften. Graf Hoverden'schen Sammlung - Breslau 1870-72. -
Płyta nagrobna Barbary von Zedlitz † 1582
Płyta nagrobna Barbary von Zedlitz, córki Henricha von Zedlitz, zmarłej 16 kwietnia 1582 roku, mając zaledwie 9 tygodni.
ANNO 1582 DEN 16 APRILIS IST HENRICH V. ZEDLITZ AVF STONSDORF TOCHTER EIN BARBARA IRES ALTER 9 WOCHEN DER GOT GNADE
AUS * DEM * MVNDE * DER * IVNGEN * KINDERN * V * SPAEGELING * HASTV * DIR * EINE * MACHT * ZV * GERICHT * viii * PSAL
Płyta nagrobna Heleny Stange † 1594
Płyta nagrobna Heleny Stange zd. von Nimptsch, zmarłej w 1594 roku.
Płyta nagrobna Magdaleny von Nimitz † 1599
Płyta nagrobna Magdaleny von Nimitz zd. von Gotsch, zmarłej 14 października 1599 roku.
Płyta nagrobna panny von Plannitz † 1614
Płyta nagrobna młodej dziewczyny z rodu von Plannitz, zmarłej w wieku 20 lat 10 lipca 1614 roku.
Epitafia
Dwa epitafia z całkowicie nieczytelnymi inskrypcjami.
- Zdjęcia niepodpisane pochodzą z portalu Wratislaviae Amici. Pozostałe są autorstwa Ewy Staniszewskiej.
Moje uwagi: po raz kolejny Lutsch pisze bardzo ogólnikowo, gdyż z pewnością nie był w tej miejscowości a opierał się jedynie na opisach innych osób. Bardziej dokładny jest natomiast wykaz Hoverdena, choć także niedokładny.